КҮҢЕЛ ЙЫЛЫҺЫ (хикәйә)

Станцияның һыу йылытыу ҡаҙанлығында мейес яғыусы мин. Эшем саңлыраҡ булһа ла, оҡшай үҙемә.

Бәләкәй сағымда Әхнәф ағайыма эйәреп балыҡ ҡармаҡларға барғанда уң ҡулымдың бармаҡтарын туңдырғайным. Шул осорҙан алып аҙ ғына һалҡын тойһалар ҙа, әрнеп һыҙлай башлайҙар. Һалҡында эшләргә һәләтһеҙ кешемен. Күптәр, әлбиттә, быны белмәй, һәм ҡай саҡта миңә:

– Һин, Ғилман, бөтә ғүмереңде саң йотоп, шул ҡаҙанлыҡта үткәрәһең инде… – тип әйтеп ҡуялар.

Асыуланмайым уларға. Теләктәре булғас, әйҙә, ҡышҡы сатлама һыуыҡтарҙа өшөп-туңып колхоз малы өсөн туң сенаж соҡоһондар, йә булмаһа, ана, беҙҙең путеецтар кеүек шпал менән рельс ташыһындар.

Мин иртәле-кисле ун биш минутлыҡ юлды йүгерә-атлай уҙам да, һыуыҡтан ҡасҡан ҡомаҡ ише, йып-йылы ҡаҙанлығым эргәһенә килеп һыйынам.

Ҡайнар ҡосаҡлы наҙлы ҡатын кеүек ул минең ҡаҙанлығым. Үҙен яратып, ҡарап-көйләп торһаң, ул да һинең ыңғайыңа тора, йылы парҙарын бөркөп, көнө-төнө шыжлап-йырлап сыға. Эше лә артыҡ мәшәҡәтле түгел: күмер яғып йылытылған ҡаҙанлыҡ вокзал бинаһын һәм ун һигеҙәр фатирлы ике ҡатлы дүрт йортто хеҙмәтләндерә. Уның өсөн ҡул арбаһына тейәп, тыштан ни бары дүрт- биш тапҡыр күмер индерергә кәрәк.

…Килһәм, сменщигым Хафиз ҡабаланып көл түгеп йөрөй. Һаулыҡ алғас, төпкә, беҙҙең «ял бүлмәһе»нә ымлап:

– Анауҙы уятып ҡара әле, һаман тора алмай, – ти. Эскә уҙһам, эскәмйәлә Валера һуҙылып ята. Артығыраҡ «төшөрөп» алған, күрәһең. Ул ҡасандыр станцияла элемтәсе ине, эскелеге арҡаһында эшенән ҡыуып ҡуйҙылар. Ҡатыны Надя ла Валера менән яфаланды-яфаланды ла ситкә сыҡты ла китте. Бер ҡайҙа ла эшләмәгән, бер ҡасан да айнымаған ир кемгә кәрәк булһын. Бер үҙе донъя көткәс, күңелһеҙҙер инде, күп ваҡытын беҙҙең менән үткәрә Валера. Ҡаҙанлыҡ эргәһенә сит-ят кешене индерергә ярамаһа ла, уның өсөн беҙҙең ишектәр һәр саҡ асыҡ. Араҡыһы йәки көмөшкәһе булһа, Валера беҙҙең менән һөйләшеп, кәрт уйнап, тәмәке тартып төндәр буйы ултырып сыға. Киң күңелле ябай кеше ул. Беҙгә иптәш тә, ярҙамсы ла.

Әлбиттә, уның былай йығылғансы эскәне юҡ ине. Ана бит, нисек әҙәм мәсхәрәһе булып ята. Етмәһә, һәр ваҡыттағыса, иңбашы аша тимер юлсыларҙың фонарын аҫып алған булған. Уныһын һүндерегә онотҡан, күрәһең, төнө буйы янып, аккумуляторы ултырған да лампочкаһы тоноҡ ҡына һарғылт төҫ менән баҙлай.

Валераны уятайым тип эргәһенә килдем дә кире ситкә тайшандым: бите-ҡулы кеше ҡарағыһыҙ булып күгәргән, ирендәре ярылып, ҡанға уҡмашып бөткән…

– Кем туҡманы?

– Белмәйем. Таңғы биштәрҙә күмер алырға тип сыҡһам, юл ситендә аунап ята ине, – ти сменщигым. – Ныҡ эскән, етмәһә туҡмалған йә тайып йығылған шикелле, һаман иҫен йыя алмай.

– Валера, тор! – Һаман уятырға самалайым тегене. Ҡымшанмай ҙа. Стаканға һыу тултырҙым да Валераның битенә һиптем. Ул ҡапыл тертләне лә, ниҙер әйтергә теләп, ирендәрен ҡыймылдатты.

– Нимә, уянмаймы? – Хафиз һорап та өлгөрмәне, һыуыҡтан бит алмалары ҡыҙарған мастерыбыҙ Инна Владимировна килеп инде.

– Здравствуйте, мальчики! Как дела? Все ли хорошо у вас?  
Әле генә көлөп-йылмайып килеп ингән ҡатындың, төпкө бүлмәлә сит кешенең ятҡанын күргәс, йөҙө ҡараңғыланып китте.

– Это что такое? Почему в котельной посторонние люди?! Хәҙер комиссия килә, вы что, без работы хотите остаться?

Ярһыған ҡатын Валераны урамға сығарыуыбыҙҙы талап итә башланы. Мин Валераны йәлләп:

– Инна Владимировна, бәлки, уны душевойға йәки мейес артына индереп торорға кәрәктер? Атларлыҡ та хәле юҡ бит… – тип инәлеп ҡараным.

– Хәҙер үк был алкашты тышҡа сығарып ташлағыҙ, знать не знаю, чтобы его духу больше здесь не было! – тип бәхәскә нөктә ҡуйҙы мастерыбыҙ. Ҡатынға асыуым килһә лә, тыңламай сарам юҡ. Хафиз менән Валераны ҡултыҡлап алдыҡ та урамға өҫтөрәнек. Бахырҙың аяҡтары йәш ҡарҙан бураҙна ярып, ергә һөйрәлеп килә. Етмәһә бер ботинкаһы ҡайҙалыр төшөп ҡалған. Ярай әле, йәшәгән урыны беҙҙең эштән алыҫ түгел, ике йөҙ метр самаһы ғына.