– Ғайса Хөсәйенов – барыбыҙ өсөн дә уҡытыусы, остаз. Ул һәр ваҡыт үҙенең алдында маҡсат ҡуя һәм тайпылмайынса шуға бара белгән, – тине йыйылыусыларҙы сәләмләп Өфө федераль тикшеренеүҙәр үҙәге етәксеһенең ғилми-ойоштороу эштәре буйынса урынбаҫары Илдус Шәйәхмәтов. – 42 йәшендә фән докторы булған, 48 йәшендә – атҡаҙанған фән эшмәкәре, 52 йәштә уның хеҙмәте Салауат Юлаев премияһы менән баһаланған. 1991 йылда Ғайса Батыргәрәй улы беренселәрҙән булып Башҡортостан Фәндәр академияһы академигы булып китә, 1996 йылда «Ватандаш» журналын ойоштороуға тотона.
Илдус Фаат улы айырыуса Ғайса Хөсәйенов тарафынан йыйылған ҡулъяҙмалар фондының ғалимдар өсөн ҙур әһәмиәткә эйә булыуын һыҙыҡ өҫтөнә алды.
– Ул фондҡа ҡайҙарҙан ғына мөрәжәғәт итмәйҙәр! – тип элеп алды Тарих, тел, әҙәбиәт институты директоры Зөһрә Рәхмәтуллина һәм Ғайса Батыргәрәй улын республикала ғына түгел, Рәсәй гуманитар фәненең билдәле тикшеренеүсеһе, институттың сағыу символы тип атаны.
Филология фәндәре докторҙары Ғиниәт Ҡунафин менән Миңлеғәле Нәҙерғолов Ғайса Хөсәйеновтың аспиранттары булған. Ғилми етәкселәренең фәнни эшмәкәрлегенә һәм башҡорт әҙәбиәт ғилеменә индергән өлөшө хаҡындағы сығыштарын йылы һәм яҡты иҫтәлектәр менән аралаштырып алып барҙы улар.
Тарих фәндәре кандидаты Әхәт Сәлихов ғалимдың текстологик хеҙмәттәренә иғтибарҙы йүнәлтте, филология фәндәре кандидаты Фәнилә Салауатова яҙыусының парсалары тураһында һөйләне. Сығыштарҙа шулай уҡ Ғайса Хөсәйеновтың әҙәби журналдағы тәүге сығыштары, матбуғат тарихы буйынса, археографик экспедициялар етәксеһе булараҡ эшмәкәрлеге, шәхси фондындағы архив материалдары, ғилми китапханалағы иң мөһим хеҙмәттәре тураһында ла һүҙ булды.
Сараға Ғайса Батыргәрәй улының ҡатыны менән ҡыҙҙары ла саҡырылғайны. Улар Түңәрәк өҫтәлде ойоштороусыларға рәхмәт белдереп, үҙҙәренең хәтирәләре менән бүлеште.
– Атайымдың тормошона бәйле ике генә фактҡа иғтибарығыҙҙы йүнәлткем килә, – тип башланы һүҙен Әлфиә Ғайса ҡыҙы. – Атайым архив материалдарынан үҙенең нәҫелендә атаһына тиклем барыһы ла мулла булғанын асыҡлағайны. Муллалар заманының иң уҡымышлы кешеләре булған, бына ҡайҙан килә ундағы белемгә ынтылыш! Икенсенән, атайым һәр биш йыл һайын үҙенә эш планы төҙөп ала торғайны. Планымды дүрт йылда үтәнем, тигәне хәтерҙә ҡалған.
Иғтибарығыҙға журналыбыҙҙың баш мөхәррире Рәшиҙә Мәһәҙиеваның сығышын тәҡдим итәбеҙ.