Сирень сәскәһенең файҙаһы

Сирень сәскәһе эфир майҙарына, фарнезол, фенолгликозид, сирингин кеүек матдәләргә, ә япрағы һәм бөрөләре флавоноидтарға, аскорбин кислотаһына, сайырға, фитонцидтарға һәм дуплау матдәләренә бай. Халыҡ медицинаһы ҡыуаҡтың сәскәһенән, бөрөһөнән һәм япраҡтарынан шифалы төнәтмәләр әҙерләргә кәңәш итә.

Сирень сәскәһе - ата башлаған сағында, ә япрағы йәйҙең тәүге яртыһында (ҡоро көндә) әҙерләнә. Улар күләгәлә һәм ҡоро урында йоҡа итеп йәйеп, йыш әйләндереп киптерелә. Ғәҙәттәгесә һаҡлана.

Дауаны әҙерләү: 1 аш ҡалағы киптереп ваҡланған сәскәне (япраҡты) 1 стакан ҡайнар һыуға һалып, өҫтө ябыҡ килеш йылы урында 4 сәғәт тоторға кәрәк. Төнәтмәне көнөнә өс тапҡыр (аш алдынан) 1 аш ҡалағы эсергә. Был дауаны тапма ауырыуынан (маляриянан) да эсергә кәңәш ителә.

Сирень сәскәһенән яһалған дарыу майын дарыуханаларҙан эҙләп табырмын тимә, шуға күрә күптәр уны үҙҙәре әҙерләүҙе хуп күрә. Бының өсөн 1 литр банканы сирень сәскәһе менән тултырырға кәрәк. Артабан шыйыҡ майҙы 40 градусҡа тиклем йылытырға һәм сәскәнең өҫтөнә ҡойорға. Банканы яҡшылап ҡапҡас менән ябып, ике көн ултыртырға. Аҙаҡ марля аша уны һөҙөп, тик майҙы ғына ҡалдырырға кәрәк. Тағы ла майҙы ҡайнатырға һәм яңы сирень сәскәләрен өҫтәп һалырға. Был процедураны бер нисә тапҡыр ҡабатлағанда, хуш еҫле һәм шифалы сирень майы килеп сығасаҡ.

Бронхит, ангина, грипп кеүек сирҙәр менән дауаланғанда сирень сәскәһенең майы бигерәк тә файҙалы. Уны ингаляция эшләгәндә лә ҡулланалар. Майҙың бер нисә тамсыһын үҙегеҙ ҡулланған крем, шампунь, лосьонға тамыҙып ебәргәндә, тирә-яғығыҙға хуш еҫтәр таралып китер. Уның менән һыҙлаған урынды ыуыу ҙа ярҙам итәсәк.

Күптәр сирень сәскәләрен йыйып, унан төнәтмә яһай. Мәҫәлән, өс литрлыҡ банканы ныҡлап тултырғансы атып өлгөрмәгән сәскәләр менән тултырабыҙ. Аҙаҡ уның өҫтөнә спирт йәки араҡы ҡойоп, ҡараңғы урынға ултыртабыҙ. Әгәр ҙә өс литрлыҡ банка ҙур күренһә, бәләкәйерәк, тик ауыҙы ябылған һауыт файҙаланырға мөмкин. Был төнәтмә менән һыҙлаған урынды ыуһағыҙ, бер нисә көндән һуң ауыртҡанын да оноторһоғоҙ.

Һыуыҡ тейгәндә, тамағығыҙ ауыртҡанда ла сирень сәскәһенән яһалған төнәтмәнән компресс ярҙамға килер. Әммә һәр нәмәлә сама белеү талап ителә, шул уҡ ваҡытта уның ағыулы икәнен дә онотмаҫҡа кәңәш итәбеҙ. Шуныһы иғтибарға лайыҡ: сирень сәскәһе асылмаҫ элек тиҙ арала уны йыйып алырға кәрәк.

Гөлсәсәк Аласова.